Misschien wist je niet dat je het had, maar je hartslagvariabiliteit (of Heart Rate Variability, kortweg HRV) is een indicator hoe het er voor staat met je gezondheid. In feite geeft de HRV onder hoeveel stress je lichaam staat.
Voor degenen die niet bekend zijn met de term, een kleine uitleg: het lijkt alsof het hart constant in hetzelfde tempo klopt. En veel mensen denken ook dat dit zo hoort. Niets is minder waar! Tussen iedere hartslag zit een kleine variatie. En hoe hoger deze variabiliteit, des te beter dit is!
In de sportwereld wordt dit onder andere gebruikt om te kijken wat de belastbaarheid van een atleet is. Wanneer de HRV omlaag gaat, is dit mogelijk een teken dat de atleet niet voldoende hersteld is, en waarschijnlijk beter gebaat is bij rust of een minder intensieve training.
Veel activity trackers zijn tegenwoordig uitgerust met de mogelijkheid om de HRV te meten. Wat mensen inzicht geeft in hun stress niveau en gezondheid.
Een manier om je HRV te verbeteren is met ademhalingsoefeningen. Een methode die zich hier op richt is die van Hartcoherentie. De nadruk ligt daar op het aantal ademhalingen per minuut, om zo de HRV te verbeteren. De ademhalingsfrequentie zou dan tussen de 4 en 7 ademhalingen per minuut moeten zijn.
Wat gebeurd er in het lichaam?
Tijdens een inademing gaat de hartslag omhoog en tijdens een uitademing daalt de hartslag. En de mate waarin we in- en uitademen wordt bepaald door de biochemie in het bloed (voor meer hierover zie het artikel: Minder is meer: het ademhalingsparadox.
In de bloedvaten zitten bepaalde receptoren, baroreceptoren genoemd, die de druk meten in de bloedvaten. Deze reguleren het vernauwen en verwijden van de bloedvaten tijdens het in- en uitademen. Wanneer de bloedvaten wijd zijn, zal de hartslag dalen. En wanneer de bloedvaten vernauwd zijn, zal de hartslag stijgen. En zo varieert de hartslag continu.
Methodes als Buteyko en Oxygen Advantage richten zich niet per se op HRV. Maar zijn meer gericht op het verbeteren van de biochemische gevoeligheid voor CO2 (zie eventueel de bovenstaand link voor meer hierover).
Wat interessant is, is de omgekeerde relatie tussen CO2 gevoeligheid en HRV. Wanneer je CO2 gevoeligheid vermindert, gaat je HRV omhoog. Beide is wat je wilt.
Als jij je HRV wilt optimaliseren zal alleen werken aan de ademhalingsfrequentie misschien niet voldoende zijn. Als je daarbij ook nog werkt aan je CO2 gevoeligheid zal je meer stappen zetten in het optimaliseren van je HRV.