De zomervakantie zit erop. En tijdens mijn vakantie op de camping werd het maar eens te meer duidelijk wat een betere ademhaling kan betekenen voor de meeste mensen.
Tijdens mijn vakantie heb ik een hoop mensen gesproken en eerlijk gezegd vond ik het schrikbarend hoeveel mensen, ongeacht leeftijd, problemen ervaren in hun gezondheid.
De problemen waren zeer uiteenlopend: slaapproblemen, darmproblemen, onrust, stress (ook PTSS), paniekaanvallen, concentratieproblemen (zoals ADD en ADHD), allergieën, huidproblemen, vermoeidheid, snurken (in eerste instantie lijkt het onschuldig, maar is een voorloper van slaapapneu. En vaak wordt de partner niet blij), astmatische verschijnselen.
En dat was op een relatief klein veld op de camping. Het zijn ook allemaal problemen waarbij er een relatie is met de ademhaling. Nu is dit voor de meeste mensen niet zo gek als ik dit zeg wanneer het gaat over astma of paniekaanvallen.
Alle andere problemen leidt vaak tot wat meer ongeloof. Maar gek is het eigenlijk niet. Van de korte lijst hierboven zijn er eigenlijk twee soorten problemen en vaak grijpen die twee in elkaar over: ontstekingen en teveel stimulatie van het sympatisch zenuwstelsel.
Ontstekingen en de relatie met je ademhaling
Ontsteking hebben onder andere te maken met zuurstof te kort in lichaamscellen. Door slechte ademhalingspatronen kan er een tekort aan zuurstof ontstaan in de lichaamscel, waardoor er een teveel aan vrije radicalen kan ontstaan. Dit leidt op zijn beurt tot ontstekingen.
En een tekort aan zuurstof in lichaamscellen heeft alles te maken met disfunctionele ademhalingspatronen. Waarbij er meer geademd wordt dan het lichaam metabolisch gezien nodig heeft. Of simpeler gezegd: meeste mensen ademen teveel. Waar je het hebt over ademhaling is meer dus niet beter, als het gaat om je gezondheid.
Het stress systeem en je ademhaling
De andere probleem categorie gaat over een overactief stress systeem. In dure termen wordt er dan gesproken over een actief sympatisch zenuwstelsel (SNS). Het deel van je zenuwstelsel dat je in vecht-of-vlucht stand zet.
Als het SNS constant actief is, is het voor het lichaam onmogelijk om tot rust te komen. Immers het lichaam denkt dat er gevochten of gevlucht moet worden. En als het lichaam constant op zijn hoede is, wat voor impact heeft dit op bijvoorbeeld ontspanning, slaap of voedselverwerking (je darmen)? Of voor de hoeveelheid stress die je kan verdragen?
Daarnaast zorgt het SNS er ook voor dat er constant stresshormonen door je lichaam gaan. Wederom, je lichaam denkt dat dat nodig is. Dit leidt op den duur tot verstoring van allerlei hormonale processen in je lichaam.
Dit verstoort onder andere eventuele herstelprocessen. En die herstelprocessen noemen we ontstekingen. Aan twee kanten houd je dus ontstekingen in stand. Enerzijds een tekort aan zuurstof in je cellen en anderzijds omdat je lichaam in stress stand staat.
Het stimuleren van je SNS of zijn tegenhanger, het parasympatisch zenuwstelsel (het rust-en-herstel systeem, PNS) gaat het snelst via de ademhaling. Een teveel en te vaak ademen leidt tot stimulatie van het SNS, terwijl een gezond ademhalingspatroon het PNS stimuleert.
Disfunctionele ademhalingspatronen
Hoewel de problemen van de mensen die ik spraak zeer uiteenlopend waren, hadden ze allemaal één ding gemeen, namelijk disfunctionele ademhalingspatronen. Kenmerkend waren onder andere dingen als:
- vaak door de mond ademen
- snel buiten ademen bij eenvoudige bewegingen zoals lopen
- Zichtbare ademhaling in rust (oftewel veel ademhalingsbeweging in het bovenlichaam)
- Hoorbare ademhaling in rust
- Hoorbare ademhaling bij eenvoudige bewegingen
- Hoge ademhalingsfrequentie (bij een iemand telde ik meer dan 20 ademhalingen in een minuut. IN RUST!) (en ja, ik let vaker bij mensen op ademhalingspatronen)
- Veel zuchten
Nu is het zo dat tegenwoordig de meeste mensen veel ruimte hebben voor verbetering in hun ademhaling. Dat heeft onder andere te maken met dat we ons lichaam niet gebruiken zoals het bedoeld is. We bewegen te weinig en hebben teveel stress. Maar andere leefstijlfactoren kunnen ook zeker van invloed zijn, zoals teveel en verkeerd eten.
Buteyko’s 151
Wellicht kun je nog moeilijk geloven dat je ademhaling zoveel invloed heeft op veel gezondheidsproblemen. Dr. Konstantin Buteyko heeft een lijst van 151 ziektes of aandoeningen opgesteld waarbij het verbeteren van je ademhaling een oplossing kan bieden (een deel daarvan kan je hier vinden).
Nu zijn er duizenden soorten ziektes of aandoeningen gedefinieerd en lijkt 151 niet heel imposant. Maar dat zijn dan wel de aandoeningen die verreweg het meest voorkomen. Iemand vertelde mij ooit eens 95%. Over dat getal kan ik overigens geen bronnen vinden.
Waar het gaat om gezondheid is de kans groot dat je wat zult winnen door het verbeteren van je ademhaling.