Er bestaan nogal wat hardnekkige mythes rondom de ademhaling. Je zou zeggen dat een mythe op zich niet erg is, maar in dit geval kan het je gezondheid of prestaties in de weg staan als je blijft vasthouden aan deze mythes. Tijd voor Myth Buster: Breathing Edition!
Mythe 1: Je behoefte aan zuurstof reguleert de ademhaling
Dat we ademhalen om zuurstof binnen te krijgen is natuurlijk waar. Maar toch is je behoefte aan zuurstof niet de belangrijkste prikkel tot ademhalen.
Je ademhaling wordt geregeld door het ademhalingscentrum, een gebied in de hersenstam. Dit gebied meet 3 waarden in het bloed, namelijk: je zuurstof gehalte, het CO2 gehalte en de pH-waarde.
De belangrijkste prikkel hierin is het CO2-gehalte. Die bepaald eigenlijk wanneer je wel of niet ademt.
Mensen die veel of zwaar ademen hebben geen zuurstofgebrek in hun bloed, maar zijn zeer gevoelig voor veranderingen in het CO2-gehalte. In een gezonde situatie ben je niet overmatig gevoelig voor verandering in je CO2-gehalte.
Mythe 2: CO2 is een afvalstof en moet er zoveel mogelijk uit
Een andere functie van ademen is om een teveel aan CO2 uit te ademen. Met nadruk op TE veel. Dat betekent niet alles. We hebben CO2 namelijk nodig om te kunnen leven. Het is een gas met heel veel belangrijke functies in het lichaam.
De belangrijkste functie is misschien wel bekend als het Bohr-effect. Ingeademde zuurstof kleeft zich vast aan rode bloedcellen, om zo door de bloedbaan getransporteerd te worden richting de lichaamscellen. Vervolgens is de aanwezigheid van CO2 nodig om de zuurstof los te krijgen van de rode bloedcellen. Zonder CO2 komt zuurstof niet los van een rood bloedlichaam en kom dan dus niet in de lichaamscellen terecht. Je lichaamscel kan dan niet zijn werk doen.
Andere functies van CO2 zijn: verwijden van bloedvaten en luchtwegen, ontspant glad spierweefsel, heeft een belangrijke rol in de communicatie tussen zenuwcellen en heeft een rol in de biochemische reacties in je spijsvertering en hormonen.
Als je CO2 gehalte te laag is kunnen er nogal wat lichaamsprocessen ontregeld raken.
Mythe 3: Een grotere ademhaling betekent meer zuurstof
Net gaf ik al aan dat zuurstof door het lichaam wordt vervoerd via rode bloedcellen. In rode bloedcellen zit hemoglobine, waar het zuurstof aan vast hecht. Iedere hemoglobine molecuul kan 4 zuurstof moleculen opnemen. Iedere rode bloedcel heeft een beperkt aantal hemoglobine moleculen. Het lichaam heeft ook maar een beperkt aantal rode bloedcellen.
Oftewel, er is een maximum capaciteit aan zuurstof die het lichaam kan vervoeren. En onder normale omstandigheden (dus geen COPD of hoogte training) is deze capaciteit al maximaal benut. Je lichaam is ontzettend efficiënt in het opnemen van zuurstof in de bloedbaan.
Je kunt wel een grotere ademhalingsteug nemen (of meerdere), maar er past gewoon niet meer zuurstof bij. Daarop inhakend, gelijk naar mythe 4!
Mythe 4: Meer is beter
Zoals we net al zagen heeft je lichaam een maximumcapaciteit in het opnemen van zuurstof in de bloedbaan. En eigenlijk is dat maximum altijd al bereikt. Er kan dus niet meer bij.
Aan de andere kant, door meer te ademen raken we wel meer CO2 kwijt. En daarmee dus ook al die functies zoals hierboven beschreven. Waaronder dus een verminderd Bohr-effect!
Dat is het grote ademhalingsparadox! Door teveel te ademen raken we CO2 kwijt, waardoor er minder makkelijk zuurstof moleculen in je lichaamscellen terecht komen!
Wanneer het gaat over de ademhaling is meer dus niet beter.
Mythe 5: Een diepe ademhaling is hetzelfde als een grote ademhaling
Hoe vaak geven mensen elkaar niet het advies om eens diep adem te halen? Op zich goed advies, bij de juist interpretatie.
Helaas zien de meeste mensen dit als een grote ademhaling (als in een grote hoeveelheid). Zoals we hierboven al zagen levert een grotere ademhaling niets op. Daarnaast proberen veel mensen dit dan ook nog te bereiken door hoog in de borstkas te ademen (soms vliegen de schouders zelfs richting de oren!).
Zowel een grote ademhaling en een hoge ademhaling (in de borstkas dus) zijn voor het lichaam een teken dat er stress is. En de reden dat je diep wilde ademhalen was waarschijnlijk om dat je juist wat rust wilde creëren.
Een diepe ademhaling gaat vooral over waar je in het lichaam ademt. Je wilt gebruiken maken van je middenrif spier (de belangrijkste ademhalingsspier van het lichaam). En die gebruik je met name als je ademt richting je buik.
En dat zal het lichaam ontvangen als rustgevend!
Hopelijk helpt het doorbreken van deze mythes jou in je pad naar optimale gezondheid!